Σύμφωνο Συμβίωσης (PACS en francais)

Ελληνικά:
Το 2008, με το Ν. 3719/2008, ο Έλληνας νομοθέτης εισήγαγε στον Αστικό μας Κώδικα το Σύμφωνο Ελεύθερης Συμβίωσης, το οποίο κατοχυρώνει τα δικαιώματα ετερόφυλων ζευγαριών που συμβιώνουν χωρίς να έχουν τελέσει γάμο.
Το Σύμφωνο Ελεύθερης Συμβίωσης είναι μία συμφωνία που καταρτίζεται μεταξύ δύο ετερόφυλων συντρόφων ενώπιον Συμβολαιογράφου δυνάμει του οποίου επισημοποιείται η συμβίωση και οι σύμβιοι αποκτούν δικαιώματα και υποχρεώσεις οι οποίες τους εξομοιώνουν με τα παντρεμένα ζευγάρια. Το Σύμφωνο αποκτά νομική ισχύ από τη στιγμή που αντίγραφό του θα κατατεθεί στον ληξίαρχο του τόπου κατοικίας των δύο συντρόφων και θα καταχωρηθεί στο ειδικό βιβλίο του αρμόδιου Ληξιαρχείου. Μετά την ενεργοποίηση του Συμφώνου, οι δύο σύντροφοι είναι σε θέση να χρησιμοποιήσουν τα οφέλη που τους προσφέρονται από αυτό.
Δεν επιτρέπεται η σύναψη Συμφώνου Συμβίωσης :

• Αν υπάρχει γάμος ή σύμφωνο συμβίωσης των ενδιαφερόμενων προσώπων ή του ενός από αυτά.
• Μεταξύ συγγενών εξ αίματος σε ευθεία γραμμή απεριορίστως και εκ πλαγίου μέχρι και τον τέταρτο βαθμό, καθώς και μεταξύ συγγενών εξ αγχιστείας σε ευθεία γραμμή απεριορίστως. Τους βαθμούς της συγγένειας θα τους αναλύσουμε και θα τους εξηγήσουμε σύντομα σε άλλο άρθρο
• Μεταξύ εκείνου που υιοθέτησε και αυτού που υιοθετήθηκε
• Όταν παραβιάζεται μία από τις προαναφερθείσες προϋποθέσεις, το σύμφωνο συμβίωσης είναι άκυρο. Την ακυρότητα του Συμφώνου Συμβίωσης μπορεί να επικαλεσθεί, εκτός από τους συμβληθέντες, και όποιος προβάλλει έννομο συμφέρον οικογενειακής ή περιουσιακής φύσης. Ο εισαγγελέας μπορεί να ζητήσει αυτεπαγγέλτως την αναγνώριση της ακυρότητας, αν το σύμφωνο συμβίωσης αντίκειται στη δημόσια τάξη.

Τα σημαντικότερα πλεονεκτήματα που αποκτούν οι σύντροφοι κατά τη σύναψη του Συμφώνου Ελεύθερης Συμβίωσης είναι τα εξής:

• Το τέκνο που ήρθε στον κόσμο κατά τη διάρκεια του Συμφώνου Ελεύθερης Συμβίωσης ή εντός τριακοσίων ημερών από τη λύση ή την αναγνώριση της ακυρότητάς του, φέρει το επώνυμο που επέλεξαν οι γονείς του με κοινή και αμετάκλητη δήλωσή τους που περιέχεται στο Σύμφωνο ή σε μεταγενέστερο συμβολαιογραφικό έγγραφο, πριν τη γέννηση του πρώτου τέκνου.
• Σε περίπτωση θανάτου ενός εκ των συντρόφων, ο επιζών αποκτά κληρονομικό δικαίωμα στην εξ αδιαθέτου διαδοχή.
• Την ακυρότητα του Συμφώνου Συμβίωσης μπορεί να επικαλεσθεί εκτός από τους συμβληθέντες και όποιος αποδείξει έννομο συμφέρον οικογενειακής ή περιουσιακής φύσης. Σε περίπτωση που το Σύμφωνο αντίκειται στη δημόσια τάξη, δικαίωμα να ζητήσει την αυτεπάγγελτη αναγνώριση της ακυρότητας του συμφώνου έχει και ο αρμόδιος Εισαγγελέας.
• Στο Σύμφωνο Συμβίωσης ή και σε μεταγενέστερο συμβολαιογραφικό έγγραφο μπορεί να περιέχεται συμφωνία με την οποία αναλαμβάνεται, είτε από το ένα ή το άλλο μέρος είτε και αμοιβαίως, υποχρέωση διατροφής μόνο για την περίπτωση κατά την οποία, μετά τη λύση του συμφώνου, το ένα από τα μέρη δεν μπορεί να εξασφαλίσει τη διατροφή του από τα εισοδήματα του ή από την περιουσία του. Δεν έχει υποχρέωση διατροφής εκείνος που, εν όψει και των λοιπών υποχρεώσεων του, δεν είναι σε θέση να τη δώσει χωρίς να διακινδυνεύσει η δική του διατροφή. Η υποχρέωση αυτή δεν βαρύνει τους κληρονόμους του υπόχρεου.
• Με το Σύμφωνο Συμβίωσης ή και με μεταγενέστερο συμβολαιογραφικό έγγραφο μπορούν να ρυθμίζονται οι περιουσιακές σχέσεις των συμβληθέντων και ιδίως η τύχη των περιουσιακών στοιχείων που θα αποκτηθούν κατά τη διάρκεια του Συμφώνου. Αν δεν υπάρχει συμφωνία για τα αποκτήματα, το κάθε μέρος έχει, μετά τη λύση του Συμφώνου, αξίωση κατά του άλλου για ό,τι αποκτήθηκε και με τη δική του συμβολή.
• Η λύση του Συμφώνου Συμβίωσης μπορεί να γίνει α) με συμφωνία των συμβληθέντων, η οποία γίνεται αυτοπροσώπως με συμβολαιογραφικό έγγραφο, β) με μονομερή συμβολαιογραφική δήλωση, αφότου αυτή κοινοποιηθεί με δικαστικό επιμελητή στον άλλο, γ) αυτοδικαίως σε περίπτωση που ένας από τους δύο συμβληθέντες συνάψει γάμο. Η λύση του Συμφώνου Συμβίωσης επέρχεται από την κατάθεση του συμβολαιογραφικού εγγράφου στον ληξίαρχο, όπου έχει καταχωρηθεί και η σύσταση αυτού.

Όμως, το Σύμφωνο Συμβίωσης έχει και κάποια μειονεκτήματα, καθώς οι σύντροφοι δεν τυγχάνουν της ίδιας αντιμετώπισης με τους συζύγους από το κράτος γεγονός που αποτρέπει πολλά νέα ζευγάρια να προχωρήσουν στην σύναψή του:

• Δεν μπορούν να κάνουν κοινή φορολογική δήλωση
• Δεν έχουν τα ίδια ασφαλιστικά και συνταξιοδοτικά δικαιώματα, δηλαδή  τα πρόσωπα που συνάπτουν σύμφωνο δεν εμπίπτουν στην κατηγορία της «οικογένειας» σύμφωνα με την ασφαλιστική νομοθεσία και έτσι, δεν μπορούν να ασφαλιστούν ως έμμεσα μέλη, αλλά δεν μπορούν να διεκδικήσουν και σύνταξη χηρείας.
• Δημιουργούνται προβλήματα γραφειοκρατικά, καθώς δεν ενσωματώθηκε σωστά ο νόμος από την Διοίκηση.

Το τέκνο που γεννήθηκε κατά τη διάρκεια του συμφώνου συμβίωσης ή εντός τριακοσίων ημερών από τη λύση ή την αναγνώριση της ακυρότητας του, τεκμαίρεται ότι έχει πατέρα τον άνδρα με τον οποίο η μητέρα κατάρτισε το σύμφωνο. Το τεκμήριο ανατρέπεται με αμετάκλητη δικαστική απόφαση. Η ακυρότητα ή η ακύρωση του συμφώνου δεν επηρεάζει την πατρότητα των τέκνων.
Επιπροσθέτως, η  γονική μέριμνα τέκνου που γεννήθηκε κατά τη διάρκεια συμφώνου συμβίωσης ή μέσα σε τριακόσιες ημέρες από τη λύση ή την αναγνώριση της ακυρότητας του ανήκει στους δύο γονείς και ασκείται από κοινού. Οι διατάξεις του ΑΚ για τη γονική μέριμνα των τέκνων που κατάγονται από γάμο εφαρμόζονται αναλόγως και στην περίπτωση αυτή.
Αν το σύμφωνο συμβίωσης λυθεί, για την άσκηση της γονικής μέριμνας εφαρμόζεται αναλόγως το άρθρο 1513 του ΑΚ, που ορίζει πως «Στις περιπτώσεις διαζυγίου η ακύρωσης του γάμου και εφόσον ζουν και οι δύο γονείς, η άσκηση της γονικής μέριμνας ρυθμίζεται από το δικαστήριο. Η άσκηση της γονικής μέριμνας μπορεί να ανατεθεί στον έναν από τους γονείς ή, αν αυτοί συμφωνούν ορίζοντας συγχρόνως τον  τόπο διαμονής του τέκνου, στους δύο από κοινού. Το δικαστήριο μπορεί να αποφασίσει διαφορετικά, ιδίως να κατανείμει την άσκηση της γονικής μέριμνας μεταξύ των γονέων ή να την αναθέσει σε τρίτον.
Για τη λήψη της απόφασής του το δικαστήριο λαμβάνει υπόψη του τους έως τότε δεσμούς του τέκνου με τους γονείς και τους αδελφούς του, καθώς και τις τυχόν συμφωνίες που έκαναν ο γονείς του τέκνου σχετικά με την επιμέλεια και τη διοίκηση της περιουσίας του.
Ο γονέας, στον οποίο δεν έχει ανατεθεί η άσκηση της γονικής μέριμνας, έχει το δικαίωμα να ζητάει από τον άλλο πληροφορίες για το πρόσωπο και την περιουσία του τέκνου».
Τέλος, να σημειωθεί ότι προς το παρόν δεν  καλύπτει ζευγάρια ίδιου φύλου, εάν και το Δικαστήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων καταδίκασε την Ελλάδα διότι ο νόμος 3719/2008 έδωσε τη δυνατότητα μόνο σε πρόσωπα διαφορετικού φύλου να συνάπτουν σύμφωνο συμβίωσης.

En francais:
 http://www.mes-demarches.org/ma-famille/pacs

"Je souhaite me pacser"

Je peux conclure un pacte civil de solidarité avec une personne du même sexe ou une personne du sexe opposé, mais sous certaines conditions.

• Tout comme la personne qui conclue un PACS avec moi, je dois être majeur.
• Si je suis majeur sous curatelle, je dois avoir l'autorisation de mon curateur ou du juge des tutelles.
• Si je suis majeur sous tutelle, je dois avoir l'autorisation du juge des tutelles ou du conseil de famille.

Un Pacs ne pourra par ailleurs être conclu :

• entre ascendants et descendants
• entre collatéraux jusqu'au 3ème degré (frères-soeurs ou tantes-neveux)
• entre alliés en ligne directe (belle-mère-gendre ou beau-père-belle-fille)
• si l'un des deux est déjà marié
• si l'un des deux est déjà pacsé
• si je suis mineur, même émancipé

Je devrais effectuer mes démarches :

• auprès du tribunal d'instance dépendant de ma résidence ou auprès d'un notaire si moi et mon partenaire habitons en France
• auprès du consulat ou de l'ambassade de France si moi et mon partenaire habitons à l'étranger

Je constitue on dossier comme suit :

• la convention de Pacs : elle est rédigée soit par les futurs partenaires soit par un notaire et comporte obligatoirement la mention « Nous, X et Y, concluons un pacte civil de solidarité régi par les dispositions de la loi du 15 novembre 1999 et les articles 515-1 à 515-7 du Code civil ». Elle exprime l'engagement des deux partenaires et peut également fixer de leur vie commune (régime applicable, etc.)
• les actes de naissance des futurs partenaires datant de moins de 3 mois (moins de 6 mois pour une personne étrangère née hors de France) ainsi que leurs pièces d'identité
• deux attestations sur l'honneur : la première dans laquelle les partenaires certifient ne pas avoir de lien de parenté, et la seconde indiquant l'adresse de la résidence commune des partenaires.
• si l'un des deux partenaires est né à l'étranger, il devra fournir : un certificat de non-pacs datant de moins de 3 mois délivré par le Tribunal de grande instance de Paris, un certificat de coutume rédigé par les autorités diplomatiques ou consulaires de son pays d'origine, et une attestation de non inscription au répertoire civil s'il réside en France depuis plus d'un an.
• si l'un des deux partenaires a été marié ou pacsé, il devra fournir : le livret de famille de son ancienne union avec la mention du divorce, et son acte de naissance avec la mention du divorce également.

Pour enregistrer le Pacs :
Le notaire, ou l'agent diplomatique ou consulaire, vérifient les pièces présentées par les partenaires et enregistre la déclaration. Les partenaires repartent ensuite avec un récépissé d'enregistrement.
Après l'enregistrement, vient la publicité. Pour faire connaître la nouvelle union, le notaire ou l'agent diplomatique ou consulaire transmet l'information aux services d'état civil. Le Pacs sera mentionné en marge de l'acte de naissance de chacun des partenaires. Pour les étrangers nés à l'étranger, l'information sera enregistrée au greffe du Tribunal de grande instance de Paris.

"Je souhaite mettre fin à mon PACS"

Le Pacs peut être dissout soit à la suite d'une séparation des partenaires, soit après un mariage, soit au décès d'un des partenaires.
l'un des partenaires décède : le Pacs est dissout à la date du décès. C'est l'officier d'état civil qui informe le greffier du tribunal d'instance ou le notaire du décès du partenaire. Le Pacs est alors dissout et le partenaire survivant en est informé par le notaire ou le greffier. Il faut savoir que le partenaire de Pacs n'hérite pas, sauf si le testament du défunt le stipule expressément.
Si l'un des partenaires se marie : le Pacs est dissout à la date du mariage. C'est l'officier d'état civil qui informe le greffier du tribunal d'instance ou le notaire du mariage du ou des partenaire(s). Le Pacs est alors dissolu et les partenaires en sont tous deux informés par le notaire ou le greffier.

• les deux partenaires souhaitent la dissolution du Pacs : ils envoient alors par lettre recommandée au greffe du tribunal d'instance ou au notaire une déclaration écrite conjointe exprimant leur volonté de mettre fin au pacte. Les partenaires joindront à leur courrier une photocopie de leurs pièces d'identité. Une fois leur demande de dissolution du Pacs enregistrée, les partenaires recevront un récépissé d'enregistrement. Le Pacs est dissout dès l'enregistrement.
• l'un des partenaires souhaite dissoudre le Pacs : il devra signifier à son partenaire sa volonté de mettre fin au Pacs par le biais d'un huissier de justice. Une copie de cette signification sera envoyée également par l'huissier de justice au notaire ou au greffe du tribunal d'instance, qui l'enregistre et en informent les partenaires. Le Pacs est dissout dès l'enregistrement.
• les partenaires résident à l'étranger : les déclarations ci-dessus devront être adressées à l'ambassade ou au consulat de France.

Enregistrement et publicité suite à une dissolution de Pacs :
Quand le greffier ou le notaire enregistre la dissolution du Pacs, il demande à l'officier d'état civil d'inscrire en marge de l'acte de naissance de chacun des partenaires la mention de la dissolution du Pacs. Si l'un des partenaires est né à l'étranger, la dissolution sera inscrite sur le registre du greffe du tribunal de grande instance de Paris. L'information est également envoyée aux partenaires par courrier.
Seront conservés auprès du greffe du tribunal d'instance ou du notaire les documents suivants :

• la déclaration rédigée par les partenaires exprimant leur volonté de mettre fin au Pacs
• la photocopie de la signification envoyé par l'un des partenaires décidant de mettre un terme au pacte
• l'avis de décès ou de mariage envoyé par l'officier d'état civil.

Quelles conséquences suite à une rupture de Pacs ?
S'agissant des conséquences patrimoniales de la rupture d'un Pacs, elles se règlent en grande majorité à l'amiable entre les anciens partenaires.
Si des désaccords persistent, les partenaires peuvent saisir le tribunal de grande instance pour statuer sur ces conséquences.
 http://europa.eu/youreurope/citizens/family/couple/registered-partners/index_el.htm
Il existe aussi, l'union libre ou bien concubinage qui se fait par attestation sur l'honneur et declaration a la Mairie.